Etyka zawodowa to zespół norm wyznaczających określone obowiązki moralne związane z wykonywanym zawodem. Pierwsze zdanie jest typową definicją zwrotu „etyka zawodowa”, co to jednak oznacza w praktyce?
Etyka – co oznacza?
Zacznijmy od słowa etyka. Jest to dział filozofii, który zajmuje się badaniem norm zachowań oraz moralności. Jeśli przełożymy ten fakt na obszar zawodowy to tworzy nam się praktyczne wyjaśnienie, iż etyka zawodowa to zbiór pozytywnych działań mających na celu efektywną organizację współpracy z pozostałymi pracownikami oraz przełożonymi.
Zasady etyki zawodowej – dlaczego są tak ważne?
Zasady etyki zawodowej zostały spisane w formie dokumentu prawnego regulującego pewne normy zachowań wśród grup społecznych o określonych zawodach. Mamy między innymi etykę lekarską czy prawniczą. Etyka taka określa pewne ramy zachowań, mające na celu zapewnić bezpieczeństwo zarówno osobom wykonującym danym zawód, jak i ich pacjentom czy klientom.
Dzięki takim kodeksom obydwie strony mogą poznać swoje prawa i obowiązki. Także podejmować pewne działania zgodnie z tym, co uznano za moralne i etyczne w odniesieniu do konkretnej sytuacji. Zasady etyki zawodowej stworzone zostały po to, aby grupy zawodowe o różnych stopniach hierarchii miały jasno wyznaczone cele i granice swojego postępowania. W myśl zasady etyki zawodowej można ustabilizować sytuację w firmie np. pomiędzy różnymi oddziałami lub starszymi i młodszymi pracownikami.
Jak kodeks etyczny działa w praktyce? Sprawdźmy to na przykładzie etyki zawodowej policjanta
Policjant to zawód zaufania publicznego. Ma jasno określone normy postępowań, które mieszczą się w kodeksie etyki zawodowej. Dzięki spisanym zasadom nikt nie ma wątpliwości, co do słuszności wykonywanych działań przez np. policjanta, który postępuje w myśl moralnych zasad etyki wykonywanej pracy.
Kodeks norm dedykowany dla tego zawodu określa szereg czynności, które powinien spełniać każdy policjant podczas swojej służby. W skład czynności wchodzą sytuację, podczas których dochodzi do interakcji z drugim człowiekiem. Policjant powinien działać w taki sposób, aby wzbudzać zaufanie do instytucji, którą reprezentuje. Dodatkowo winien cechować się szczególną życzliwością, szacunkiem oraz bezstronnością podczas wykonywanych działań. Policjant jako funkcjonariusz publiczny powinien dostosować swoje działania w trakcie służby do panujących okoliczności – m.in osób uczestniczących w wydarzeniu oraz wystrzegać się wszelkiej korupcji.
Czy w szkolnictwie również wprowadzona jest etyka?
W wielu miastach w Polsce uczniowie mają w swoim planie zajęć przedmiot jakim jest etyka. Podczas jego nauki nauczyciel wykłada o tym, jakie normy i zachowania istnieją w świecie zarówno dzieci jak i dorosłych. Poznanie norm i praw etycznych jest niezbędnym elementem do prawidłowego funkcjonowania w codziennym świecie.
Nauczyciel, który na co dzień pracuje z dziećmi i przekazuje im wiedzę również ma swój kodeks etyki, który określa normy jego zachowań. Nauczyciel, podobnie jak policjant podczas swojej pracy powinien kierować się zasadami życzliwości i wyrozumiałości oraz traktować wszystkie dzieci, które ma pod swoją opieką w ten sam sposób. Bez względu na ich indywidualne cechy, czy też osobisty stosunek do dzieci czy ich rodziców.
Kodeks etyki zawodowej nauczyciela określa również zbiór działań respektujących prawa dziecka wyrażone w Konwencji Praw Dziecka oraz innych aktach i artykułach prawnych.
Etyka w pracy – jak wygląda jej zastosowanie w praktyce wśród pracowników?
Zasady etyki zawodowej wprost określają ważne dla funkcjonowania zasady, które należy przyjąć w każdym zespole pracowników. Pierwsza zasada mówi o wzajemnym darzeniu się szacunkiem, zarówno pomiędzy pracownikami, jak i pomiędzy szefostwem.
Do kolejnych zasad należą:
- solidarność zawodowa,
- wzajemna pomoc,
- zdrowa konkurencja,
- chęć przekazywania wiedzy nowym pracownikom,
- pomoc przy wdrożeniu do nowych obowiązków zawodowych.
Dzięki takim zachowaniom pracowników życie zawodowe staje się przyjemnością, a nie udręką. Zwiększa się również efektywność pracy. Kodeks norm i zachowań pracowników powinien być dostępny dla całego zespołu oraz spisany w przystępnej formie z jasno określonymi zasadami współżycia w miejscu pracy.
Po co jest kodeks etyki zawodowej?
Normy zachowań spisane w formie kodeksu etyki zawodowej pozwalają na łagodne i szybkie rozwiązywanie konfliktów i problemów, które mogą spotkać nas w miejscu pracy. W sytuacji, gdzie ścierają się ze sobą różne charaktery, a każda z osób jest inna, łatwo o drobne zatargi, które jeśli nie byłyby objęte odpowiednimi działaniami mogłyby prowadzić do zwiększenia się skali i rozmiaru problemu. Respektowanie kodeksu etyki zawodowej powinno być na liście priorytetów każdego pracownika. Stanowić nieodłączny element jego codziennych obowiązków.
Zasady etyki zawodowej są wplecione w codzienne życie i wykonywanie obowiązków, czy to w biurze, czy nawet w formie pracy zdalnej w zespole. Dzięki istnieniu etyki wprowadzamy do miejsc pracy poszanowanie i zdrowe relacje.
Z etyką i realizacją poszczególnych zadań etyki zawodowej często jest problem. Ludzie są roszczeniowi, każdy widzi koniec swojego nosa. Nie patrzy na innych.